DNS چیست؟ (بخش دوم)

IPها

گفتیم که کار سرور نام دامنه یا سرور DNS تبدیل یک نام دامنه به یک آدرس IP است.

به نظر که کار راحتی می‌رسد٬ حتا با این‌که:

• میلیاردها آدرس IP در حال استفاده اند و بیش‌تر رایانه ها ترجیح می‌دهند از اسم‌هایی استفاده کنند که برای آدمی‌زاد قابل حفظ کردن باشد. در نتیجه احتیاج به ترجمه به IP دارند.
• در هر لحظه سرورهای DNS در حال پردازش میلیاردها درخواست روی اینترنتند.
• میلیون‌ها نفر هر روز نام‌های دامنه جدید ایجاد می‌کنند یا نام دامنه ها و IPهایشان را تغییر می‌دهند.

برای انجام این همه کار ساده سرورهای DNS به کارآمدی شبکه و پروتکل‌های اینترنت وابسته اند. بخشی از کارآمدی سیستم IP به خاطر این است که هر ماشین روی شبکه یک IP منحصر به فرد دارد. این مطلب در هر دو استاندارد IPv4 و IPv6 صادق است. از آن‌جا که استاندارد ورژن 6 هنوز کارآیی زیادی نیافته است فقط در مورد IP ورژن 4 صحبت خواهیم کرد. این استانداردها و اختصاص جهانی IP را IANA مدیریت می‌کند.

یک آدرس IP در استاندارد ورژن 4 شامل چهار عدد است که با نقطه از هم جدا شده اند. هر کدام از این عددها می‌توانند از 0 تا 255 تغییر کنند. بنابراین تعداد IPها نیز محدود است.

رایانه شما آدرس IP خود را از یک سرور «پروتکل پیکره بندی پویای میزبان» یا DHCP روی شبکه می‌گیرد. کار این پروتکل این است که مطمئن شود رایانه شما آدرس IP و دیگر اطلاعات پیکره بندی شبکه را که برای آنلاین بودن شما لازم است در اختیار داشته باشد. اما همان طور که از اسمش بر می‌ آید این آدرس IP پویا یا دینامیک (Dynamic) است و احتمالاً هر بار که شما رایانه تان را خاموش می‌کنید تغییر می‌کند. به هر حال شما متوجه تغییر خاصی نخواهید شد.

اما سرورهای وب و رایانه های دیگری که نیاز به یک اتصال ثابت به اینترنت دارند از یک آدرس IPی ایستا یا استاتیک (Static) استفاده می‌کنند؛ یعنی به واسط شبکه این سیستم‌ها یک آدرس ثابت اختصاص پیدا می‌کند. برای این‌که از ثابت بودن این آدرس IP اطمینان حاصل شود این آدرس با آدرس MAC واسط شبکه اتصال داده می‌شود. هر واسط شبکه دارای یک آدرس MAC منحصر به خود است که تولیدکننده به آن اختصاص داده است.

نام دامنه ها

اگر محبور بودیم برای دست‌رس به هر وب‌سایتی آدرس IPی آن را به خاطر بیاوریم احتمالاً بسیاری قید اینترنت را می‌زدند. آدم‌ها معمولاً در به یاد آوردن اعداد خیلی ماهر نیستند. اما به یاد آوردن کلمه ها راحت‌تر است٬ و به همین دلیل نام دامنه ها به وجود آمده اند. در همین لحظه اگر کمی به ذهن خود فشار بیاورید احتمالاً تعداد زیادی نام دامنه را به خاطر خواهید آورد: نام موتورهای جست‌جو٬ سرویس ایمیل مورد استفاده تان٬ سایت‌های خبری٬ سایت‌های اجتماعی٬ سایت‌هایی که به کارتان مرتبطند٬ و…

نام دامنه ها شامل رشته های از کاراکترند که به وسیله نقطه هایی از هم جدا می‌شوند. آخرین این کلمه ها (سمت راستی‌ ترین رشته کاراکتری) نشان دهنده یک «دامنه سطح بالا» (Top Level Domain) یا TLD است. دامنه های سطح بالا را IANA در «دیتابیس ناحیه ریشه» (Root Zone Database) کنترل می‌کند. بعضی از معروف‌ترین دامنه های سطح بالا عبارتند از: ٬NET٬COM ٬ORG ٬INFO ٬IR و…

در یک نام دامنه هر رشته کاراکتری و نقطه ای که قبل از دامنه سطح بالا اضافه شود یک سطح به نام دامنه شما اضافه می‌کند. هر سطح به معنی یک سرور یا گروه سرور است که مدیریت آن سطح را بر عهده دارند. گاهی در دامنه سطح بالا ممکن است یک سطح اضافی نیز تعریف شود مانند AC.IR یا CO.UK

مثلاً در نام www.websamin.com دامنه سطح بالا COM است و نام دامنه websamin یک دامنه سطح دوم از دامنه سطح بالای COM است. بعضی وب‌سایت‌ها ممکن است زیردامنه هایی نیز تعریف کنند مثلاً می‌توان زیردامنه ای به صورت blog.websamin.com داشت.

سمت چپ‌ترین عبارت مثل www یا mail یا ftp را به عنوان نام هاست (میزبان) می‌شناسند و معرف یک ماشین خاص در دامنه با یک آدرس IPی جداست که برای یک وظیفه معین (مثلاً دست‌رس وب یا ایمیل) اختصاص یافته است. هر نام دامنه ممکن است چندین نام هاست منحصر به خود داشته باشد.

در نتیجه یک دامنه از سه بخش اصلی تشکیل شده است:

1-دامنه سطح بالا

2-نام دامنه

3- نام هاست

از آن‌جا که همه نام دامنه ها باید منحصر به فرد باشند باید به طریقی لیست دامنه های موجود را کنترل کرد تا هیچ دامنه ای تکراری نباشد. این کار را ثبت کننده ها یا رجیسترارها (Registrar) انجام می‌دهند. یک ثبت کننده مسؤولیت اختصاص نام دامنه های موجود تحت یک یا چند دامنه سطح بالا را بر عهده دارد و این کار را به هماهنگی ICANN (نهاد بین المللی مسؤول اختصاص نام‌ها و شماره ها در اینترنت) انجام می‌دهد. مثلاً مسؤول ثبت دامنه های IR ایرنیک وابسته به پژوهشگاه دانش‌های بنیادی است. هر دامنه ثبت شده بخشی از یک دیتابیس مرکزی ثبت دامنه به نام دیتابیس Whois خواهد بود.

در بخش بعد خواهیم دیدی که در فرآیند ثبت یک دامنه باید یک یا چند سرور نام دامنه (DNS) نیز معین کرد که مسؤولیت تبدیل نام‌های هاست و زیردامنه ها را در داخل آن دامنه بر عهده خواهند داشت. این کار معمولاً از طریق یک شرکت ارایه خدمات میزبانی که سرورهای DNS خود را دارد انجام می‌شود.